فرق ميان ضلالت و غوايت

در بیان فرق اساسی میان ضلالت و غوایت گفته اند: ضالّ آن کسی است که راه نمی‌داند، غاوی آن کسی است که هدف و غایت ندارد.

کاری که شیطان در نظر دارد با انسان بکند هم ایجاد ضلالت است و هم ایجاد غوایت. او می خواهد انسان هم گمراه شود و قدرت تشخیص راه از چاه را نداشته باشد و هم هدف و غایت را از او بگیرد و او را گرفتار لهو و بیهودگی کند: فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ؛ پس به عزت تو هر آینه همه آنان را گرفتار غوایت می کنم.(ص، آیه 82)

ابلیس برای این که هدف از مردمان بگیرد و آنان را دچار بی هدفی یا هدف های باطل کند با تزیین گری این کار را انجام می دهد؛ یعنی چیزی که هدف نیست و ارزش هدف شدن را ندارد را تزیین می کند و آن باطل را هدف به جای حق قرار می دهد. ابلیس خود می گوید:قَالَ رَبِّ بِمَا أَغْوَیْتَنِی لَأُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَلَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ؛ گفت پروردگارا به سبب آنکه مرا بی هدف ساختى؛ من هم گناهانشان را در زمین برایشان مى ‏آرایم و همه را از هدف و غایت دور حق خواهم ساخت.(حجر، آیه 39)

ابلیس افزون بر تزیین گری با ایجاد آرزوهای بلند و بی پایان تلاش می کند تا اهداف باطلی را به عنوان هدف حق جایگزین سازد و این گونه به گمراه سازی و از راه به در کردن آدمی بپردازد.(نساء، آیه 119)

انسان باید پیرو کسی باشد که نه ضال است نه غاوی؛ چنان که خداوند درباره اسوه حسنه الهی یعنی پیامبر اکرم(احزاب، آیه 21) می فرماید: ما ضَلَّ صاحِبُکُمْ وَ ما غَوی‌؛ صاحب شما نه گمراه است و نه بی هدف.(نجم، آیه 2)