چارسوي توسل به معصومان(ع)

خدا در قرآن از مومنان می خواهد تا وسیله ای را به سوی خدا بجویند: ابتغوا الیه الوسیله.(مائده، آیه 35) آنگاه در آیه 57 سوره مائده بیان می کند که برخی به جای آن که وسیله حقیقی را انتخاب کنند، کسانی چون فرشتگان، جنیان و ارواح را وسیله خویش قرار داده و او را معبود دانسته اند که خود آنان برای رفع نیازهایشان به سوی خدا «وسیله» می جویند که از نظر آنان نزدیک تر به پروردگارشان است؛ زیرا آنان امید به رحمت الهی داشته و از عذاب الهی می ترسند.

در حقیقت از نظر قرآن، وسیله ای که انسان می بایست انتخاب کند، می بایست واقعا شایسته وسیله بودن را برای تقرب به خدا داشته باشد؛ بنابراین، اگر کسی بخواهد فرشتگان یا جنیان یا ارواح انسانی را وسیله خویش قرار دهد، راه به خطا و ناکجا آباد برده است؛ زیرا خود این فرشتگان و جنیان و ارواح انسانی می دانند که آنان نمی توانند در جایگاه «وسیله» برای تقرب به خدا باشند.

بر اساس آموزه های وحیانی قرآن، وسایل حقیقی که تقرب را موجب می شود افزون بر اعمال عبادی چون نماز به ویژه حالت سجده که برترین حالت تقرب را موجب می شود(علق، آیه 19)، چهارده معصوم(ع) هستند که مظاهر ولایت مطلق الهی هستند و خلافت آنان به طور کامل و مطلق بر همه هستی جاری و ساری است؛ زیرا آنان واقعا حاملان عرش الهی هستند که مسئولیت تدبیر هستی را در مقام مظهریت در ربوبیت به سبب مظهریت در همه اسماء الهی دارا هستند. از همین روست که در همین سوره مائده از ولایت آنان به عنوان اتمام و اکمال نعمت و دین اسلام سخن به میان آورده است.

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، توسل به معصومان (ع) کارکردهای مهم و اساسی دارد که چهار آن از مهم تر و اساسی تر است. در حقیقت، هر کسی به آنان به عنوان وسایل تقرب الهی بهره می گیرد، می بایست این چهار چیز را در توسل خویش مد نظر قرار دهد تا به کمال بایسته و شایسته خویش برسد. این چهار چیز عبارتند از:

1.      استغفار: از نظر قرآن، پیامبر(ص) و نفوس ایشان از اهل بیت عصمت و طهارت(ع) از چنان جایگاه بلند و رفیع در هستی برخوردار هستند که طلب استغفار آنان در حق دیگران مستجاب است. بنابراین، اگر کسی بخواهد دفع و رفع عذاب کند و به رحمت الهی دست یابد، می بایست به این سرّ و راز بزرگ الهی تمسک جوید و افزون بر این که خود طلب استغفار می کند تا درهای رحمت بر او گشوده شود(نوح، آیات 10 تا 12؛ انفال، آیه 33)، می بایست به پیامبر(ص) و اهل بیت (ع) او تمسک جوید تا آنان برایش استغفار کنند و از آثار استغفار آنان بهره مند شوند؛ زیرا استغفار پیامبر(ص) غیر از استغفار دیگران است و تاثیر مستقیم و بسیاری دارد.(آل عمران، آیه 159؛ نور، آیه 62؛ محمد، آیه 19) از نظر قرآن، توسل به معصومان می بایست برای استغفار باشد و آنان را برای این امر وسیله قرار داد؛ زیرا جایگاه شفاعت آنان در دنیا و آخرت موجب می شود تا خدا طالبان استغفار را به حکم محبت به معصومان(ع) ببخشد.

2.      تطهیر: دومین چیزی که در توسل به معصومان(ع) می بایست مد نظر قرار گیرد، تطهیر است که به معنای پاکسازی درون و برون از هر گونه رجس و پلیدی به ویژه انواع شرک خفی و جلی است. از نظر قرآن با توسل به معصومان (ع) می توان به تطهیری دست یافت که به دست آنان انجام می شود؛ زیرا آنان خود به تطهیر الهی به طور کامل و مطلق تطهیر شده و معصوم از هر گونه رجس و پلیدی شده اند.(احزاب، آیه 33) البته برای آن که مورد عنایت ویژه اهل بیت(ع) قرار گیریم می بایست صدقه ای نیز به دست ایشان بدهیم تا شرایط برای تطهیر آنان فراهم آید.(توبه، آیه 103) با تطهیر معصومان(ع) این امکان فراهم است تا بستر برای کارهای مهم تر در شخص تطهیرشده فراهم آید.

3.      تزکیه: تزکیه در لغت از ریشه «زکو» به معنای رشد درونی و باطنی چیزی است. از نظر قرآن، پیامبر(ص) مامور به تطهیر و تزکیه مردم است که البته این تزکیه می بایست در چارچوب علمی باشد که علم لدنی خاص پیامبر(ص) است؛ زیرا علوم قرآنی علوم غیر دست یافتنی است و اگر تعلیم الهی نباشد، هرگز کسی به این علوم خاص دست نمی یافت؛ زیرا علوم وحیانی غیر قابل دست یابی از طریق دیگر است.(بقره، آیات 129 و 151؛ آل عمران، آیه 164) به هر حال، از نظر قرآن، توسل به اهل بیت(ع) و معصومان(ع) می بایست برای دست یابی به تزکیه باشد که در اختیار معصومان(ع) است.(توبه، آیه 103)

4.      صلوات: توسل به معصومان(ع) می بایست در نهایت برای دست یابی به صلوات خاصه معصومان(ع) باشد؛ زیرا همان طوری که خدا بر پیامبر(ص) و مومنان صلوات می فرستد(احزاب، آیه 56) هم چنین صلوات خاص معصومان(ع) تاثیر بسیار مهم است تا انسان را به کمالاتی برساند که جز به صلوات معصومان(ع) به دست نمی آید. بنابراین، اگر کسی بخواهد به مقام معصومان(ع) دست یابد، می بایست به آنان توسل جوید تا آنان با عنایت خاص خویش با صلوات بر متوسلین آنان را به کمالات عالی برساند.(توبه، آیه 103) از نظر قرآن، دست یابی به نوعی سکونت که در صلوات است با صلوات معصومان(ع) است نه با چیز دیگر.(همان)