مزايده از سوي خريدار

در معاملات انسان با انسان رویه بر این است که هماره فروشنده مزایده می گذارد تا کالای خود را به هر کسی بفروشد که قیمت و بهای بیش تر پیشنهاد داده است؛ چنان که خریدار نیز مناقصه برگزار می کند تا چیزی را بخرد که با بهای کم تری پیشنهاد داده می شود.

اما از نظر قرآن، خداوند خریداری است که کالای فروشنده را به بالاترین قیمت می خرد؛ بلکه نه تنها به بالاترین قیمت می خرد، بلکه اجناس با درجات متفاوت ارزشی را به قیمت جنسی می خرد که بالاترین قیمت را دارد. به عنوان مثال اگر صندوقی سیب باشد، خریداری چون خدا درشت ترین سیب را مبنا قرار داده و همه صندوق سیب را به همان قیمت درشت ترین می خرد. خداوند می فرماید: أُولَئِکَ الَّذِینَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَنَتَجَاوَزُ عَنْ سَیِّئَاتِهِمْ ؛ اینانند کسانى که بهترین آنچه را انجام داده‏ اند از ایشان خواهیم پذیرفت و از بدیهایشان درخواهیم گذشت.(احقاف، آیه 16) در جایی دیگر می فرماید: لِیَجْزِیَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَیَزِیدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ؛ تا خدا بهتر از آنچه انجام مى‏ دادند به ایشان جزا دهد و از فضل خود بر آنان بیفزاید.(نور، آیه 38)

خداوند به عنوان خریدار مزایده برگزار می کند نه مناقصه و می گوید: إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ...فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بَایَعْتُمْ بِهِ وَذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ؛ در حقیقت ‏خدا از مؤمنان جان و مالشان را به [بهاى] اینکه بهشت براى آنان باشد خریده است...پس به این معامله‏ اى که با او کرده‏ اید شادمان باشید و این همان کامیابى بزرگ است.(توبه، آیه 111)

به قول حافظ در مزایده ای شرکت کنیم که خدا خریدار است. جالب این که چیزی را می خرد که خودش داده است؛ زیرا جان و مالی که خریدارش است و مال فروشنده اش شده ایم، این جان و مال را خودش داده و حال خودش به عنوان خریدار از من فروشنده می خرد: بی‌معرفت مباش که در «مَن یزید» عشق / اهل نظر معامله با آشنا کنند.