بداء در قرآن

یکی از عقاید قرآنی موضوع بداء است. بداء به معنای از آشکار شدن است، و در اصطلاح بداء درباره خداوند، به معنای آشکار کردن چیزى است که بر بندگان مخفى بوده و ظهورش براى آنان تازگى دارد. ریشه اعتقادی این امر به این آیه باز می گردد که خداوند می فرماید: ‌یَمْحُوا اللَّهُ ما یَشاءُ وَ یُثْبِت؛ خداوند هر چه را بخواهد، محو و نابود، و هر چه را بخواهد اثبات مى کند و ام الکتاب و لوح محفوظ نزد اوست. (رعد، آیه 39)

بر اساس عقیده بداء، اگر جریان کنونی را نگاه کنیم، باید این امر تغییری نکند، ولی مشیت الهی چیزی است که ما از آن آگاه نیستم و ممکن است چیزی که بر ما مخفی است ناگهان آشکار شود و تمام تدبیر امور به هم بریزد و تقدیری دیگر رخ نماید و آشکار شود. از این روست که امیرمومنان امام علی (ع) می فرماید: وَ اللَّهِ لَوْ لَا آیَةٌ فِی کِتَابِ اللَّهِ لَحَدَّثْنَاکُمْ بِمَا یَکُونُ إِلَی أَنْ تَقُومَ السَّاعَة؛ به خدا سوگند اگر نبود آیه ای در کتاب الله هر آینه برای شما از آن چه تا قیامت رخ می دهد سخن می گفتم.(قرب الاسناد، حمیری، ص 354)

بر پایه همین سنت الهی است که خداوند به پیامبرش فرمان می دهد: لَا تَقُولَنَّ لِشَی‌ءٍ إِنىّ‌ِ فَاعِلٌ ذَلِکَ غَدا إِلَّا أَن یَشَاءَ الله؛ هرگز درباره چیزی مگو که آن را فردا انجام می دهم مگر آن که خدا بخواهد.(کهف، آیات 23 و 24) و در جایی دیگر می فرماید: قُلْتَ مَا شَاءَ اللَّهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ؛ بگو هر چه خدا خواست و قوتی جز به خدا نیست.(کهف، آیه 39)