پذيرايي با کباب از فرشتگان

فرشتگان از موجودات مجردی هستند که قابلیت آن را دارند که در عوالم مختلف به اشکال گوناگون در آیند. از این روست که گاه فرشتگان تمثل می یابند و تنها شخصی که برایش تمثل یافته اند می تواند ایشان را ببیند؛ زیرا تمثل در عالم مثال شخص است: فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجَابًا فَأَرْسَلْنَا إِلَیْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِیًّا؛ در برابر آنان پرده‏ اى بر خود گرفت پس روح خود را به سوى او فرستادیم تا به [شکل] بشرى خوش‏اندام بر او تمثل شد.(اسراء، آیه 17) کسانی که مکاشفاتی دارند ممکن است این حالت به آنان در حالت منامیه یعنی چیزی شبی خواب رخ دهد. این تمثل چیزی همانند دیدن در عالم رویا و خواب نمایی است، با این تفاوت که در بیداری رخ می دهد نه در خواب.

گاه دیگر فرشتگان تجسم می یابند و دیگران نیز آنان را می بینند ؛ چنان که همسر حضرت ابراهیم (ع) دید: وَامْرَأَتُهُ قَائِمَةٌ فَضَحِکَتْ فَبَشَّرْنَاهَا بِإِسْحَاقَ وَمِنْ وَرَاءِ إِسْحَاقَ یَعْقُوبَ؛ و زن او ایستاده بود خندید پس وى را به اسحاق و از پى اسحاق به یعقوب مژده دادیم.(هود، آیه 71) و همین فرشتگان مجسم و دارای جسم را حتی کافران هم جنس باز قوم لوط دیدند: وَجَاءَهُ قَوْمُهُ یُهْرَعُونَ إِلَیْهِ وَمِنْ قَبْلُ کَانُوا یَعْمَلُونَ السَّیِّئَاتِ قَالَ یَا قَوْمِ هَؤُلَاءِ بَنَاتِی هُنَّ أَطْهَرُ لَکُمْ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَلَا تُخْزُونِ فِی ضَیْفِی أَلَیْسَ مِنْکُمْ رَجُلٌ رَشِیدٌ؛ و قوم او شتابان به سویش آمدند و پیش از آن کارهاى زشت می کردند، لوط گفت: اى قوم من! اینان دختران منند، آنان براى شما پاکیزه‏ ترند. پس از خدا بترسید و مرا در کار مهمانانم رسوا مکنید. آیا در میان شما آدمى خردمندی رشید پیدا نمى ‏شود؟(هود، آیه 78)

تجسم یابی فرشتگان به شکل ناشناس که حتی حضرت ابراهیم(ع) نتوانست آنان را از انسان تشخیص دهد، موجب شد تا ایشان به سرعت مخفیانه اسباب پذیرایی را با کباب بریان گوساله ای چاق فراهم آورد؛ ولی آنان اصلا غذا خور نبودند؛ زیرا تمثل یا تجسم موجب نمی شود تا آنان نیاز به غذا پیدا کنند؛ در حالی که جنیان این گونه نیستند؛ زیرا دارای جسم مادی هستند که لطیف تر است و وقتی اشکال گوناگون می گیرند باز آن جسم نیازمند غذا است، ولی نه از نوع غذای آدمیان، بلکه غذای آنان بوی غذاها است.  

به هر حال، حضرت ابراهیم (ع) غذایی آورد که در آیات قرآنی گاه به عنوان «جاء بعجل حنیذ» و گاه دیگر به «بعجل سمین» تعبیر شده است. کلمه عجل به معنای گوساله جوانی است که زود چاق شده و سراز پا نمی شناسد و این سو و آن سو می جهد. البته برخی گفته اند که به بره جوان چاق نیز عجل گفته می شود. خداوند در آیه 26 سوره ذاریات به این چاق بودن با واژه «سمین» اشاره می کند و می فرماید:جاءَ بِعِجْلٍ سَمینٍ؛ اما کلمه حنیذ بر وزن فعیل - در اینجا معنای مفعول به معنای محنوذ است. گوساله محنوذ گوساله‏ای است که گوشتش به وسیله سنگ سرخ شده کباب شده باشد نه با آتش مستقیم ؛ در کتب لغت آمده است: حنیذ گوشت‌ بریان‌ شده‌ با سنگ‌ داغ‌، بی‌آنکه‌ آتش‌ به‌ آن‌ برسد.  هم چنان که نان سنگگ این گونه پخته می شود؛ هم چنین «قدید» به معنای گوشت کباب شده با سنگ داغ شده به وسیله خورشید است.

البته بعضی دیگر گفته‏اند : حنیذ نام کبابی است که آب و چربی از آن بچکد ؛ چنان که برخی نیز گفته‏اند : حنیذ نام همه رقم کباب است.(نگاه کنید: ترجمة المیزان ج : 10ص :477)