احسان علمي و عملي

در قرآن احسان به دو دسته احسان علمي و عملي تقسيم شده است. احسان علمي همان پژوهش جامع و فراگيري است که انسان را به کمال مي رساند و بهترين اعتقاد و ايمان را به بار مي آورد. برآيند اين احسان بايد عملي باشد که انسان ساز است و دنيا و آخرت آدمي را آباد کند.

خداوند مي فرمايد: الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِكَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ ؛ همان کساني که به سخن و نظريات گوش فرا مى‏ دهند و از بهترين آن پيروى مى كنند اينان هستند كه خدايشان راه نموده و اينانند همان خردمندان. (زمر، آيه 18)

در مقام عمل نيز اين گونه هستند که خدا فرموده است: وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِمَّنْ دَعَا إِلَى اللَّهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ؛ و كيست‏ نيک گفتارتر و نيک اعتقادتر از آن كس كه به سوى خدا دعوت نمايد و كار نيك كند و گويد من در برابر خدا از تسليم‏شدگانم. (فصلت ، آيه 33)

پس شنيدن اقوال و نظريات ديگران و شناخت برترين ها همان راه هدايت است. اما خداوند بيان مي کند که احسان و نيک ترين اعتقادات و باورها همان اعتقادي است که تامين کننده دعوت به سوي خدا و کارهاي صالح و تسليم پذيري باشد که برآيند معادباوري است.

پس از نظر قرآن، احسان حقيقي شناخت علمي حق و دعوت مردم به خدا و کارهاي صالح نه فاسد است که بر مدار رستاخيز باوري شکل مي گيرد. پس اين گونه نيست که هر اعتقادي احسن و احسان باشد. البته اين احسان حقيقي و کامل انسان را به سعادت دنيا و آخرت مي رساند.(ذاريات، آيات 15 و 16)