حرّيت پاداش بهشتي صبر

از نظر آموزه های وحیانی قرآن، صبر یکی از صفات نیک و برجسته آدمی و فضایلی مهم و اساسی است که انسان می بایست برای کسب آن تلاش کند؛ زیرا انسان با صبر به معنای استقامت و تحمل شداید است که می تواند در مسیر حق ثابت قدم باشد و مقصود را در مقصد نهایی سیر و سلوک نفس و صیرورت ها و انقلاب های کمالی به دست آورد. از همین روست که خدا در قرآن تاکید بسیاری برای این صفت دارد تا انسان آن را ملکه و مقوم ذات و شخصیت خویش کند تا جایی که همه اعمالش برخاسته از صبر و مستند به آن باشد.

از نظر قرآن، انسان در دنیا گرفتار خسران و زیان است مگر آن که به چهار اصل ایمان و عمل صالح و نیز توصیه دیگران به حق و توصیه دیگران به صبر عمل کند(عصر، آیات 1 تا 3)؛ زیرا حق گرایی نیازمند صبوری است و کسی که صبر نداشته باشد نمی تواند تحت فشار باطل گرایان استقامت ورزد و حق را برای خویش و دیگران صیانت کند و در آن راه مستقیم و استوار باشد.

بر اساس آموزه های وحیانی قرآن، اهل بیت عصمت و طهارت(ع) مصداق اتم و اکمل صابرین هستند و خدا به پاداش صبر و استقامت بی مانند آنان است که بهشت و چیزهایی دیگر را به آنان می بخشد.

حضرت على علیه السلام درباره صبر خویش فرمود: صبرت و فى العین قذى و فى الحلق شجى؛ صبر کردم در حالى که در چشم، خار و در گلو تیغ داشتم.(نهج البلاغه، خطبه 3)

پیامبر(ص) نیز بسیار در برابر اذیت و آزار امت صبوری کرد و ما نیز می بایست با توکل بر خدا این گونه باشیم که خدا می فرماید: وَلَنَصْبِرَنَّ عَلَى مَا آذَیْتُمُونَا؛ البته ما بر آزارى که به ما رساندید باید بسیار شکیبایى کنیم.(ابراهیم، آیه 12)

امام حسین علیه السلام به عنوان نمادی از صبر و استقامت مورد شگفتی فرشتگان قرار گرفته اند تا جایی که گفته اند: لقد عجبت من صبرک ملائکة السماوات؛  همانا از صبر تو فرشتگان آسمان به تعجّب افتادند.(بحارالانوار، ج 98، ص 239)

از نظر قرآن، یکی از پاداش هایی که مقربان درگاه الهی از اهل بیت عصمت و طهارت(ع) از آن بهره شده اند، «حریر» است. خدا می فرماید: وَجَزَاهُمْ بِمَا صَبَرُوا جَنَّةً وَحَرِیرًا؛ و پاداش آنان به آن چه بدان صبر کردند، بهشت و حریر است.(انسان، آیه 12)

واژه «حریر» از ریشه «حرر» به معنای آزادی، رهایی، خلوص، تطهیر ، اصلاح امری و هم چنین گرما و حرارت آزاد شده از چیزی آمده است.

البته به چیزی ابریشمی که خالص از هر گونه ناخالصی نیز «حریر» گفته می شود. البته این نیز ارتباط تنگاتنگی با اصل واژه دارد که نوعی آزادی و رهایی را با خود همراه دارد.

به هر حال، از نظر قرآن، از مهم ترین پاداش هایی که انسان با صبر به دست می آورد، «حریر» است که معنای آن همان رهایی و آزادی از هرگونه قید و بندی است. بنابراین، اهل بیت عصمت و طهارت(ع) به سبب صبر خویش به نوعی آزادی و حریت می رسند که هیچ قید و بندی نخواهند داشت و در بهشت و جنت الهی آزادانه بر اساس اراده خویش عمل می کنند و هر چه بخواهند را به اراده و با قول «سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ» خلق می کنند(یونس، آیه 10) و چون خدای غنی حمید که بالذات بی نیاز است، اینان به نوعی استغنا به غنای الهی می رسند که دیگر نیازی به چیزی نداشته و با اراده هر چیزی را بخواهند خلق می کنند و برای خویش می آفریند.

بنابراین، تفسیر «حریر» به معنای پارچه ابریشمی در این آیه 12 سوره انسان، تفسیری ابتدایی است؛ بلکه با تدبر در آیات می توان دریافت که مقصود همان «آزادی در عمل» و غنایی است که وجودات اهل بهشت به ویژه اهل بیت عصمت و طهارت (ع) به آن دست می یابند.