انواع شکر از خدا

در آموزه های قرآنی یکی از مهم ترین وظایف و تکالیف مومن، شکرگزاری به ویژه نسبت به پروردگار و نعمت های او دانسته شده است. این شکر گزاری می تواند قلبی، زبانی و عملی باشد. مراد از شکر قلبی آن است که نعمت الهی را قدر بداند و نسبت به آن احساس تشکر داشته باشد و مدعی این معنا نباشد که وظیفه خدا بوده است که به او چیزی بدهد و خود را طلبکار بداند.

شکر زبانی به بیان نعمت هایی است که خدا به او ارزانی داشته است و خدا را به زبان شکر گوید و حتی نماز شکر و یا سجده شکر به جا آورد. بیان نعمت های الهی به خود حتی به دیگران می تواند مصداق این نوع تشکر زبانی از خدا باشد. خدا می فرماید: وَ أَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ؛ و از نعمت پروردگار خویش با مردم سخن گوى.(ضحی، آیه 11)

مهم ترین نعمتی که خدا به انسان داده است،نعمت وجود است که او را از عدم به وجود رسانیده است و موجود کرده است. افزون بر آن نعمت اسلام و ایمان است که خدا دل انسان را به نور ایمان و اسلام روشن کرده است. بنابراین، باید شاکر خدا بود و بر خدا و رسول الله منت نگذاشت که اسلام و ایمان آورده اید؛ خدا می فرماید: یَمُنُّونَ عَلَیْکَ أَنْ أَسْلَمُوا قُلْ لَا تَمُنُّوا عَلَیَّ إِسْلَامَکُمْ بَلِ اللَّهُ یَمُنُّ عَلَیْکُمْ أَنْ هَدَاکُمْ لِلْإِیمَانِ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ ؛ از اینکه اسلام آورده‏ اند بر تو منت مى ‏نهند بگو بر من از اسلام‏آوردنتان منت مگذارید؛ بلکه [این] خداست که با هدایت‏ کردن شما به ایمان بر شما منت مى‏ گذارد اگر راستگو باشید. (حجرات، آیه 17)

شکر علمی آن است که انسان به درستی از نعمت هایی که خدا به او داده استفاده کرده و آن را به جا به کار گیرد نه آن را در کارهای خلاف و زشت به کار گیرد و به مردم به قدرت و ثروت و دیگر نعمت هایش ظلم و ستم روا دارد. حضرت موسی(ع) می فرماید: قَالَ رَبِّ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَیَّ فَلَنْ أَکُونَ ظَهِیرًا لِلْمُجْرِمِینَ ؛ موسى گفت: پروردگارا به پاس نعمتى که بر من ارزانى داشتى هرگز پشتیبان مجرمان نخواهم بود. (قصص، آیه 17)