گربه مسکين اگر پر داشتي

یکی از شبهاتی که نسبت به عدل الهی مطرح می شود، تفاوت اقتصادی و فقر و غنای افراد جامعه و نیز صحت و سقم ایشان است. در یک محله افرادی را می توان دید که یکی کاخ دارد و دیگری کوخ دارد؛ حتی این تفاوت میان دو برادر نیز یافت می شود که یکی صد تا گوسفند دارد و آن دیگری جز  یکی ندارد.(ص، آیه 27 ) در همین محله کودکی را می بینی که کور و نابینا و ناتوان از ایستادن و آن دیگری از همه لحاظ به سلامت است.

خداوند در پاسخ به این مطلب به چند اصل مهم توجه می دهد:

 1. این تفاوت به سبب استعداد ذاتی افراد و انتخاب در عوالم دیگر است که امروز از آن غافل هستیم.(اعراف، آیه 172) بنابراین، بسیاری از چیزهایی که انسان در دنیا با آن مواجه است، به عوالم دیگر و انتخاب او در آن عوالم باز می گردد، هر چند مانند خوابیده ای که پس از بیداری آن را از یاد برده و یا غافل می شود؛

 2. این تفاوت ها بر اساس حکمت هایی است که خدا برای تحقق آن برنامه ریزی داشته است. پس حکم وقوع آن ها پیش از خلقت در عوالم هستی داده شده است.(حدید، آیات 22 و 23) پس نباید کمبودها و نقص ها و حتی دارایی ها را به حساب تلاش یا عدم تلاش اشخاص گذاشت؛ در باره حکمت الهی می توان به این داستان توجه داشت. می گویند روزی حضرت موسی(ع) در کنار دریا کودکی نابینا را دید که در گوشه ای نشسته است در حالی دیگر کودکان در دریا مشغول شنا بودند. حضرت موسی(ع) از خدا خواست تا بینا شود. کودک بینا می شود و همین که راه می افتد با کودکان دیگر درگیر می شود و کودکی را می کشد و خود به قصاص باید کشته شود. در حقیقت اگر به گربه بال پرواز نداده است، حکمتی دارد؛ چون گربه مسکین اگر پر داشتی / تخم گنجشک از زمین برداشتی.

 3. بسیاری از تفاوت ها به نوع عملکرد خودمان و دیگران بستگی دارد؛ مانند وراثت؛ پس ممکن است به دعای والدین یا اجداد یا تلاش نیک آنان خیری به آدم برسد مانند آن کودک در داستان خضر و موسی؛ یا دعای حضرت ابراهیم(ع) برای فرزندان و نوادگان خویش؛ البته اگر این تفاوت های ایجاد شد این طور نیست که خداوند از بیمار به اندازه سالم بخواهد یا از ندار به اندازه دارا؛ پس ارزش بخشش به کیفیت است نه کمیت ؛ چنان ارزش اطعام یک خرمای با اخلاص بیش تر از میلیاردهای بی اخلاص است؛

 4.  عدل اقتضا می کند تا به کسی که کار نیک کرده و آخرتی را قبول ندارد در همین دنیا پاداش نیک داده شود. از همین روست که وضعیت اقتصادی کافران یا دنیا طلبان بهتر از وضعیت مسلمانان است.(زخرف، آیات 33 تا 35)