مراء ، درگيري کلامي

برخی از افراد در هر چیزی وارد می شوند به دیگران به بحث می پردازند، در حالی که هیچ گونه اطلاعاتی ندارند. اینان ممکن است تا جایی زیاد روی کنند که حرف حقی را از گلوی دیگری بیرون بکشند و به جای آن باطلی را قرار دهند و او را تحت فشار روانی مجبور سازند تا قولی را بر زبان راند که مخالف علم و دانش اوست و در حقیقت از حرف حق خود کوتاه بیاید. چنین رفتاری را «مراء»  در کلام می گویند.

به سخن دیگر، یکی از انواع جدال های باطل، «مراء»  است. واژه «مراء» از «مری» به معنای حلقوم و مسیر آن است. کسی که اهل مراء است، در حقیقت می خواهد سخنی را از حلقوم دیگری بیرون کشد و سخن خود را جایگزین کند.

این که در قرآن از مراء بر حذر می دارد به سبب همین رویه غلط و نادرستی است که در گفت و گو و تبیین حقایق مطرح است. کسانی که می‌خواهند حرف را از مری و از حلقوم دیگری بیرون بیاورند. این که می‌گویند من این چیز را از مِرئ و حلقومش بیرون کشیدم ؛ چنین رویه ممنوع و حرام است. انسان وقتی علم ندارد نباید درباره آن مساله سخن بگوید؛ از این رو، به پیامبر(ص) فرمان می دهد با کسانی علم ندارند و به مراء و جدال می آیند گفت و گو و جدلی نداشته باشد:  فَلَا تُمَارِ فِیهِمْ إِلَّا مِرَاءً ظَاهِرًا ؛ پس درباره ایشان جز مراء و جدال ظاهر مکن!(کهف، آیه 22)

به هر حال، مراء ، به معنای اعتراض بر سخن فرد دیگر و اظهار نقص کلام او به قصد پست کردن آن شخص و اظهار زیرکی خود، بدون فایده اخروی، از اخلاق مذموم است؛ خواه در مسائل علمی باشد، و خواه در غیر آن؛ اعتراض به حق باشد یا به باطل. مگر آنکه این اعتراض در مسائل دینی و به قصد فهمانیدن یا فهمیدن حق باشد.