نسبت عوالم به يک ديگر

از نظر قرآن، عوالم یا همان نشئات در امتداد یک دیگر نیستند؛ نسبت میان آنها نسبت ظاهر و باطن است. پس النَّشْأَةَ الْأُخْرَى(نجم، آیه 47) یا النَّشْأَةَ الْآخِرَةَ(عنکبوت، آیه 20) باطن و ملکوت همین النَّشْأَةَ الْأُولَى(واقعه، آیه 62) است.

بر این اساس، پرسیدن از زمان و وقت آمدن و رفتن این عوالم معنایی ندارد؛ زیرا : 1. آخرت باطن و ملکوت این ملک دنیا است؛ 2. ملکوت محیط بر ملک است؛ 3. هر چیزی در ملک رقیقه آن حقیقت ملکوتی است؛ 4. مرگ وقت بی زمانی است.

نتیچه این است که قیامت و بهشت به عنوان ملکوت همین ملک هم اکنون موجود است. اباصلت هروی می گوید: از امام رضا(ع) پرسیدیم: یا ابن رسول الله! بفرمایید که؛ آیا بهشت و دوزخ، در حال حاضر آفریده شده و موجودند؟ امام رضا(ع) قاطعانه فرمودند: «البته که موجود هستند. هنگامی که رسول خدا(ص) به معراج برده شدند، وارد بهشت شده و دوزخ را نیز دیدند!

پرسیدم: برخی ها می گویند: «بهشت و دوزخ» در حال حاضر، مقدر شده، ولی هنوز آفریده نشده است؟!». امام رضا(ع) که گویا از این عقیده برآشفته بود، فرمودند: نه این گروه از مایند و نه ما از آنها هستیم! کسی که آفرینش بهشت و دوزخ را انکار نماید، رسول خدا(ص) و ما را دروغ گو خوانده و از ولایت ما بهره ای نداشته و در آتش دوزخ جاودانه خواهد بود. خداوند عز و جل فرمود: «هذه جهنم التی یکذب بهاالمجرمون، یطوفون بینها و بین حمیم آن؛ این همان دوزخی است که مجرمان، آن را تکذیب می کنند، در حالی که (هم اکنون) بین آن و آب جوشان می چرخند. (الرحمن- 43؛ عیون اخبارالرضا، ج1، ص115 ؛ بحار الانوار، ج 8 ص 119)

به هر حال، قیامت و بهشت و دوزخ و جهان آخرت، چیزی جز امتداد همین دنیا و ملکوت و باطن آن نیست؛ بنابراین موجود و محیط بر این دنیا است و پرسش از زمان ایجاد آن معنایی ندارد: یَسْأَلُونَ أَیَّانَ یَوْمُ الدِّینِ.(ذاریات، آیه 12) یا : یَسْأَلُ أَیَّانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ(قیامت، آیه 6)

اگر بخواهیم وضعیت انسان در دنیا را تبیین کنیم ، باید گفت همانند جنین در رحم مادر است که در دنیا است و می گوید دنیا کجاست و کی آغاز می شود و چه وقت به وجود می آید؛ از نظر زمانی همانند کسی است که در گردابی در وسط اقیانوس در حال گردیدن است و گرفتار زمانی است که این گردش برای او ایجاد کرده، وقتی از این گرداب بیرون می افتد می فهمد که زمان جز همان گردش در درون گرداب نبوده است و او هماره در اقیانوس بوده است. پس آخرت برای اهل دنیا مانند وضعیت کودک در رحم مادر و گرفتار در گرداب است.